KİTABIM

http://www.toondoo.com/myBooks.toon

Atasözleri Ve Deyimlerle İlgili Karikatürler

Atasözleri İle İlgili Sorular

1) Aşağıdaki atasözlerinden hangisi “tedbirli olma” ile ilgilidir?

1. A.     İşini kış tut, yaz çıkarsa bahtına.
2. B.      Komşu komşunun külüne muhtaçtır.
3. C.      Minareyi çalan kılıfını hazırlar.
4. D.     Lafla peynir gemisi yürümez.

2)         Körle yatan şaşı kalkar.

         Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki atasözüyle aynı anlama sahiptir?

1. A.     Gezen ayağa taş değer.
2. B.      İki el bir baş içindir.
3. C.      Topalla gezen aksamak öğrenir.
4. D.     Demir tavında dövülür.

3)   Aşağıdaki atasözlerinden hangisi anlamca diğerlerinden farklıdır?

1. A.     Ne ekersen onu biçersin.
2. B.      Rüzgâr eken, fırtına biçer.
3. C.      Acele giden, ecele gider.
4. D.     Kötülük eden kötülük bulur.

4)   Sevinçli mutlu günlerinde bir kişi ile yakın olan çok olur. Çünkü mutluluğa katılmak hoş bir şeydir. Zor zamanında bir kişinin yanında olmak ise, üzüntüyü paylaşmayı ve fedakârlıkta bulunmayı gerektirir.

         Parçayı özetleyen atasözü aşağıdakilerden hangisidir?

1. A.     Gülü seven dikenine katlanır.
2. B.      Dost kara günde belli olur.
3. C.      Gezen kurt aç kalmaz.
4. D.     Ne ekersen onu biçersin.

5)   “Yanlış davranışı yüzünden zarara uğrayan kişinin bu durumdan yakınmaya hakkı yoktur.” Anlamına gelen atasözü aşağıdakilerden hangisidir?

1. A.     Kendi düşen ağlamaz.
2. B.      Misafir kısmeti ile gelir.
3. C.      Kaz gelen yerden tavuk esirgenmez.
4. D.     Kuzguna yavrusu anka görünür.

6)         Aşağıdaki atasözlerinden hangisinin konusu diğerlerinden farklıdır?

1. A.     Bir elin nesi var, iki elin sesi var.
2. B.     Ne ekersen onu biçersin.
3. C.     El eli yıkar, iki elde yüzü.
4. D.     Nerde birlik orada dirlik.

7)          bırakma – akşamın – sabaha – işini

         Yukarıdaki kelimelerle elde edilecek atasözü aşağıdaki-lerden hangisidir?

1. A.     Sabahın akşama işini bırakma.
2. B.     Sabahın akşamın işini bırakma.
3. C.     Akşamın sabaha işini bırakma.
4. D.     Akşamın işini sabaha bırakma.

8)“Aynı aileden hem iyi hem de kötü insan yetişebilir.”

         Biçiminde açıklanan atasözü aşağıdakilerden hangisidir?

1. A.     Bir başa bir göz yeter.
2. B.      Bir ağaçta gül de biter, diken de.
3. C.      Bir ağacın gölgesinde bir sürü yatar.
4. D.     Bir koyundan iki post çıkmaz.

9)Aşağıdaki atasözlerinden hangisi "Körle yatan şaşı kalkar." Atasözüyle   benzer bir anlam taşır?

1. A.     Dostun attığı taş baş yarmaz.
2. B.      Üzüm üzüme baka baka kararır.
3. C.      Son pişmanlık fayda vermez.
4. D.     Öfkeyle kalkan zararla oturur.     

10)Aşağıdaki atasözlerinden hangisi farklıdır?

1. A.     Doğru gidenin başı duvara çarpmaz.
2. B.      Doğru yol usandırır ama selâmettir.
3. C.      Doğru sarsılır ama yıkılmaz.
4. D.     Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar.

11)Aşağıdaki atasözlerinin boş yerlerine sırasıyla hangi seçenekteki kelimeler getirilir?

         Yazın çalan, ………… oynar. Erken yatan, ………….. kalkar. Sütten ağzı yanan yoğurdu, ………….. yer. Davulun sesi uzaktan ……………. gelir.

1. A.     hoş – erken – üfleyerek - kışın
2. B.      kışın – üfleyerek – hoş – erken
3. C.      kışın – erken – üfleyerek – hoş
4. D.     üfleyerek – hoş – erken – kışın                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                               CEVAP ANAHTARI                                                                                                                           1-)C     2-)C     3-)C    4-)B    5-)A     6-)B     7-)D    8-)B     9-)B    10-)D    11-)C

Deyimler İle İlgili Sorular

1) “ Göz atmak ” deyiminin anlamı aşağıdakilerden hangisidir ?

     A - Bakışları karşılaşmak      B - Nazar değmek

     C - Şöyle bir bakmak             D - Beğeni kazanmak

2)  Aşağıdaki deyimlerden hangisi “ bir konuda önceden anlaşmak ” anlamına gelir ?

      A - Ağız birliği etmek     B - Ağzına geleni söylemek

      C - Ağız ağza vermek    D - Ağız aramak

3)  “ Güzel konuşmak ” anlamına gelen deyim aşağıdakilerden hangisidir ?

             A - Ağzına bir parmak bal çalmak

             B - Ağzıyla kuş tutmak

             C - Ağzından bal damlamak

             D - Ağzının suyu akmak

4)  “ Düşmek ” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ deyim içinde ” kullanılmıştır ?   

           A - Kitap fiyatları son günlerde çok düştü.

           B - Arkadaşlarının gözünden düştü.

           C - Gözleri kararınca yere düştü.

           D - Yere düşen ekmek kırıntılarını topladı.

5)  Aşağıdaki deyimlerden hangisi “ sonunu düşünmeden , gelişi güzel söz söylemekten sakınmak ”  anlamındadır ?

           A - dilini tutmak                B - dili tutulmak

           C - diline dolamak            D - dil dökmek

6)  “ Bu kadarcık da olsa yardım edelim de …………………………………  dedik. ” cümlesinde boş bırakılan yere aşağıdaki deyimlerden hangisinin yazılması daha uygun olur ?

             A - Bir baltaya sap olalım

             B - Çorbada tuzumuz olsun

             C - Canımızı dişimize takalım

             D - İçimize bir kurt düştü

7)  “ El açmak ” deyiminin anlamı nedir ?

         A - Alkışlamak           B - Ellerini göğe kaldırmak

         C - Dilenmek             D - Gururlanmak

8)  Aşağıdaki deyimlerin hangisinde “ üzüntü ” söz konusudur ?

    A - Gözleri fal taşı gibi açılmak     B - Seyirci kalmak

    C - Kulaklarını dört açmak            D - Kalbi kırılmak

9)  Aşağıdaki deyimlerden hangisi “ önem vermemek , dinlememek ” anlamındadır ?

       A - Kulak asmamak              B - Kulak kabartmak

       C - Kulağına fısıldamak        D - Kulak tıkamak                                                    10)  Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili deyimin cümleye kattığı anlam diğerlerinden farklıdır ?

      A - Durumunu gördükçe yüreğim parçalanıyor.
      B - Haberi duyunca yüreğim sızladı.
      C - Böyle manzaralar yüreğime dokunuyor.
      D - Köpeği görünce yüreğim ağzıma geldi.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                 CEVAP ANAHTARI

1-)C    2-)A    3-)C    4-)B    5-)A    6-)B    7-)C   8-)D    9-)A    10-)D

Deyimler Konu Anlatımı

Deyimler

Burnunun Dikine Gitmek Deyiminin Karikatürü

Deyimler

Bir olayı, bir durumu, bir kavramı daha etkileyici anlatmak için en az iki sözcüğün bir araya gelmesiyle oluşan ve çoğu zaman gerçek anlamdan uzaklaşıp kendine özgü anlam kazanan kelime gruplarına deyim denir.
Deyimler, hem yazılarımıza hem de konuşmalarımıza derinlik katar. Anlattıklarımızı ilgi çekici hâle getirir. Birkaç cümleyle anlatabileceğimiz bir durumu iki üç sözcükten oluşan bir deyimle anlatabiliriz. Böylece kısa ve özlü anlatım sağlamış oluruz.

Örnek

sırt: Boyundan bele kadarki bölüm
yer: Bir şeyin kapladığı boşluk, mekan.
gelmek: ulaşmak, varmak.

» Sırtı yere gelmemek: Güçlü olmak, sarsılmamak, yerinden düşürülememek.

Deyimlerin Özellikleri

1. Deyimler kalıplaşmış sözcüklerdir. Deyimlerde bulunan sözcüklerin yerine eş anlamlıları bile getirilemez. Sözcüklerin yerleri değiştirilemez. Bu şekilde bir kullanım anlatım bozukluğuna yol açar.

Örnek

» Sürahiden boşalırcasına yağmak (Yanlış)
» Bardaktan boşalırcasına yağmak (Doğru)

» Suratından düşen bin parça (Yanlış)
» Yüzünden düşen bin parça (Doğru)

2. Deyimler şahsa ve zamana göre çekimlenebilir.

Örnek

» Ödevimi yapınca öğretmenin gözüne girdim. (Ben)
» Ödevimizi yapınca öğretmenin gözüne girdik. (Biz)

3. Deyimler genellikle mecaz anlamlıdır.

Örnek

» “Kök söktürmek” deyimi “bir bitkinin kökünü çıkarttırmak” değil, “güçlük çıkarmak, uğraştırmak” anlamındadır.
» “Hapı yutmak” deyimi “ilaç içmek” değil, “kötü duruma düşmek” anlamındadır.

4. Bazı deyimlerin gerçek anlamları da vardır.

Örnek

» Sır saklamak: Sırrı açıklamamak
» El sürmemek: Değmemek, dokunmamak 

5. Deyimler bir kavramı ya da bir durumu anlatmak için kullanılır. Ders verme amacı taşımaz.

Örnek

» “Burun kıvırmak” deyimi, beğenmeyip küçümsemek anlamını içermektedir. Herhangi bir ders verme amacı taşımamaktadır. 

6. Deyimler sözcük grubu ya da cümle şeklinde bulunabilir.

Örnek

» Ağzı kulaklarına varmak (sözcük grubu)
» İğne atsan yere düşmez (cümle)
» İçi içine sığmamak (sözcük grubu)
» Ne tadı var ne tuzu (cümle) 

Atasözleri Konu Anlatımı

Uzun gözlem ve deneyimler sonucu oluşmuş, bilgi ve öğüt veren kalıplaşmış sözlere atasözü denir.

Atasözlerinin Özellikleri

1.  Atasözlerinin söyleyeni belli değildir, atasözleri halkın ortak malıdır.

Atasözleri anonimdir yani atasözünü söyleyen kişi belli değildir.

2. Atasözleri kalıplaşmış sözlerdir. Bu yüzden atasözünü oluşturan sözcükler yerine başka sözcükler getirilemez, sözcüklerin sıralanışında da değişiklik yapılamaz.

Örnek

» “Damlaya damlaya göl olur. ” atasözünde bulunan “göl” sözcüğünün yerine “havuz” sözcüğünü getiremeyiz. Sözcüklerin yerlerini değiştirip “Göl damlaya damlaya olur.” da diyemeyiz. Atasözlerinin hepsi tamamlanmış bir yargı bildirir. Bu nedenle atasözleri cümle değeri taşır.

3. Atasözlerinin birçoğunda mecazlı bir söyleyiş vardır.

Örnek

» “Terzi kendi söküğünü dikemez ” atasözü, “İnsanlar başkalarına yaptıkları hizmetleri kendilerine yapamazlar.” anlamını taşır. Bu atasözünün terziyle,  sökükle bir ilgisi yoktur.

4. Çok az da olsa gerçek anlam taşıyan atasözleri de vardır.

Örnek

» Dost ile ye, iç; alışveriş etme.
» Bugünün işini yarına bırakma.

5. Atasözlerinin bazıları aynı veya yakın anlamlıdır.

Örnek

» Mum dibine ışık vermez.  ↔ Terzi kendi söküğünü dikemez.
» Körle yatan şaşı kalkar. ↔ Üzüm üzüme baka baka kararır. ↔ İsin yanına varan is, misin yanına varan mis kokar.

6. Atasözlerinin bazıları zıt anlamlıdır.

Örnek

» Fazla mal göz çıkarmaz.  → Azıcık aşım, kaygısız başım.
» İyilik eden iyilik bulur. → İyilikten maraz doğar.